Sami Mengütay 1952 yılında İstanbul’da doğdu Cimnastik sporu yapmaya 1965' yılında İstanbul Cimnastik İhtisas Kulübü'nde başkayan Mengütay, Fenerbahçe spor Kulübünde de kürek sporu yaparak her iki spor dalında sporcu olarak bir çok yarışmalara katıldı. Bölge ve Türkiye Şampiyonları'nda pekçok birincilikler kazandı. 1974 yılında aktif sporculuğu bıraktıktan sonra Gençlik ve Spor Genel Müdurlüğünde kadrolu Cimnastik antrenörü olarak göreve başladı. 1973-1975 ve 1979 yıllarında İngiltere’nin Londra şehrindemesleki eğitimle birlikte cimnastik ve trampolin çalışmalarına katıldı. Cimnastik Federasyonu’nda milli, uluslar arası hakemlik, Yönetim Kurul Üyeliği, Merkez Hakem Komitesi Başkanlığı, Teknik Komite ve Eğitim Komitesi Başkanlıkları, Kürek, Kano ve Rafting federasyonunda da asbaşkanlık görevlerinde bulundu.
İstanbul Spor Akademisi’nde 1977 de başlayan akademik yaşantısı içinde Spor alanıyla ilgili 12 kitabı 100 civarında ulusal ve uluslar arası bildiri, araştırma ve makaleleri bulunan Mengütay, 1999 yılında profesör olarak İstanbul’daki üniversiteler içerisinde ilk Spor Bilimleri Profesörü unvanını aldı ve yine aynı yıl Marmara Üniversitesi Rektörlüğü’nce Üstün Başarı Ödülü’ne layık görüldü. Üniversitede Turizm ve Spor,Psikomotor Gelişim, cimnastik,Su Sporları Teorisi, Turizm ve Rekreasyon, Spor Turizmi Derslerini vermektedir 2006/2007 yıllarında Y.Ö.K. Spor Bilimleri Komisyon üyeliği yapan Mengütay 2003-2008 yılları arasında M.Ü Spor Yüksek Okulu Müdürlüğü görevini yaptıktan sonra emekli olup 2009 yılında Acıbadem Üniversitesi, 2010 yılında da Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enistitüsünde Bed.Eğ. ve Spor Anabilim Dalı Başkanlığına atandı.
Üniversite içerisinde kürek ve kano sporlarını başlatmış olan Mengütay, Marmara Üniversitesi Kürek Takımı’nın 1997 yılında Fransa’nın Nantes şehrinde yapılan Üniversiteler Uluslararası Kürek Yarışları’nda dünyaca ünlü Cambridge Üniversitesini geçerek şampiyon olduğu ve 1996 yılında 109 üniversite takımının yarıştığı Almanya Uluslararası Üniversiteler arası Kürek Şampiyonası’nda II. olduğu yarışmalarda eğitimci ve yönetici olarak rol aldı.
Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu Kurucu Üyesi, Fenerbahçe Spor Kulübü Yüksek Divan Üyesi, T.M.O.K. üyesi ve Eğitim Komisyon Başkanı (2004-2012) olan Mengütay, Türkiye’de ilk defa olimpik kano sporunun başlatılmasını sağladı. Bu spor dalını bağlandığı Kürek ve kano Federasyonunun da 1995-2000 yılları arasında Kanodan Sorumlu Asbaşkanlık görevini sürdürdükten sonra 2004 yılında Kano ve Rafting Federasyonu başkanlığı seçimlerini kazanarak Federasyon Başkanı seçildi, Prof. Dr. Sami Mengütay’ın başkanlığında Türk Milli Takımı Uluslar arası alandaki başarı basamaklarını hızla çıkarak Türk Milli Takımı 14-16 Eylül 2007 tarihinde Uluslararası alanda ilk altın madalyalarını 6 ülkenin katıldığı Balkan Gençler Şampiyonası’nda almıştır. Söz konusu şampiyonada 3 altın, 3 gümüş ve 5 bronz madalya kazanılmıştır. İkinci ilk de 2008 Nisan ayında Fransa’nın Blougne kentinde yapılan Uluslararası Şampiyonada gerçekleşmiştir. Bu şampiyonada Türk Milli Takımı yurtdışındaki ilk altın madalyalarını (2 altın, 1 bronz) kazanmıştır.
2011 yılında Gençler Avrupa şampiyonasında K1 200m.de Avrupa şampiyonluğu ilk defa kazanılarak Türkiye’ye getirilmiştir. Aynı yıl Avrupa 4.lüğü,Avrupa 7.liği ve 9.luğu, Dünya 5.liği elde edilmiştir. 2013 yılında yapılan Akdeniz oyunlarında da Türkiye kano dalında ilk madalyasını almıştır. Prof.Dr.Sami Mengütay’ın federasyon başkanlığı döneminde Türk Spor Tarihinde iki ilk daha gerçekleştirilmiştir 1.si 2016 Rio olimpiyatlarında Türkiye’nin ilk defa kano sporunda temsil edilmesi için gereken kotanın 2015 Mayıs ayında Milano da yapılan Dünya Kano şampiyonasında elde edilmesi 2.si ise 2016 Temmuz ayında Moskova'da kazanılan Avrupa Şampiyonluğudur.
2016 Rio Olimpiyatlarında Kano dalında Türkiye olarak K1 200m. ve K1 500m. Yarışlarında yer yarı finale yükselinerek 18. ve 21. Sırada yer alınmıştır. TMOK Türk Sporumda Üstün Hizmet Ödülü sahibi olan Prof.Dr.Sami Mengütay’ın Kano Federasyonu Başkanlığı görevi 2016 Kasım ayında sona ermiş olup, halen Haliç Üniversitesi Öğ. Üyesi ve Spor Bilimleri Derneği Başkan Yrd.olarak görev yapmaktadır.